Gbice

GĘBICE

Gmina i powiat Mogilno

GĘBICE - Gmina i powiat Mogilno

Apolinary Łagiewski – gębiczanin w wywiadzie AK

Dzień Zaduszny, przypadający na 2 listopada, ma utrwalony na przestrzeni wieków zwyczaj przywoływania pamięci o zmarłych. Szczególne miejsce w tej tradycji zajmują osoby bliskie oraz szczególnie zasłużone dla danej społeczności. Jedną z tych znamienitych postaci był z pewnością urodzony w 1908 roku w Gębicach Apolinary Łagiewski.

Apolinary Łagiewski (1908 - 45) (Fot. z archiwum rodzinnego Hieronima Banaszkiewicza i Tomasza Tomali)

Apolinary Łagiewski dowódca grupy wywiadu AK „Bałtyk 302”(1908 – 45) (Fot. z archiwum rodzinnego Hieronima Banaszkiewicza i Tomasza Tomali)

Wywodzący się z rodziny o tradycjach patriotycznych „Apoli” – gdyż tak brzmiał jego wojenny pseudonim – wstąpił podczas II wojny światowej w szereg Armii Krajowej, stając się dowódcą oddziału „Bałtyk 302”. Grupa ta podlegała Oddziałowi II Komendy Głównej Armii Krajowej, biorąc udział w działaniach o charakterze dywersyjno-wywiadowczym. Do najsłynniejszych akcji należało rozpracowanie bazy w Peenemünde, w której prowadzono prace nad pociskami V1 i V2, a także operacja „Synteza”, której celem był zakład w Policach produkujący benzynę syntetyczną. Informacje zdobyte przez Apolinarego Łagiewskiego i jego ludzi przekazano aliantom zachodnim, którzy przeprowadzili serię intensywnych nalotów na wspomniane instalacje, ograniczając tym samym potencjał bojowy III Rzeszy.

Marschflugkörper V1 vor Start

Pocisk V-1 przygotowywany do startu. Rozwijana w Peenemünde nowoczesna broń niemiecka była przedmiotem działań prowadzonych przez „Apoliego” i jego grupę „Bałtyk 302”. (Fot. Archiwum Federalne Niemiec (Bundesarchiv) / Wikimedia Commons)

Mogło się zdawać, że mimo wojennej zawieruchy i tragicznych nieraz przeżyć – z rąk okupanta zginął Hieronim Rólski, szwagier Apolinarego – szczęśliwy los nie opuszczał gębickiego asa wywiadu. Niestety, na przełomie 1944 i 1945 r. „Apoli” został aresztowany przez Gestapo, ginąc w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r. w więzieniu w Radogoszczy koło Łodzi, tuż przed oswobodzeniem.
W 2018 roku Apolinary Łagiewski, decyzją Prezydenta RP, został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Wspomnienie o Apolinarym Łagiewskim, którego autorami są krewni bohatera z Gębic w osobach Hieronima Banaszkiewicza i Tomasza Tomali, jest dostępne w dziale Historia obok innych opracowań prezentujących dzieje gębickie.

Leon Jóźwiak – powstaniec wielkopolski i uczestnik bitwy o Monte Cassino

Z okazji dzisiejszego Narodowego Święta Niepodległości zachęcamy do zapoznania się z krótkim wspomnieniem o Leonie Jóźwiaku (1902 – 82), kolejnym powstańcu wielkopolskim i jednocześnie weteranie spod Monte Cassino, który był związany z naszą miejscowością. Przybliżające sylwetkę tego gębickiego uczestnika walk o wolność i niepodległość Polski opracowanie dostępne jest wraz z innymi zasobami, które są prezentowane w dziale HISTORIA.

 

Rogatywka-Flaga

Z okazji tegorocznego Święta Niepodległości prezentujemy postać Leona Jóźwiaka, powstańca wielkopolskiego i żołnierza II wojny światowej

 

Warto dodać, iż jednym ze źródeł, które posłużyły do stworzenia niniejszego wspomnienia, były informacje przekazane przez Stanisława Galewskiego. Jako ciekawostkę można przy tym podać, iż prywatnie Leon Jóźwiak był szwagrem Stefana Kluczykowskiego, uczestnika bitwy o Monte Cassino, którego postać została przedstawiona w artykule Gębiccy weterani walk o Monte Cassino z maja 2014 r.


Gębiccy weterani walk o Monte Cassino

Po tych makach szedł żołnierz i ginął,
lecz od śmierci silniejszy był gniew!

Rolski-MonteCassino

„I poszli – jak zawsze uparci… Jak zawsze – za honor się bić!
Obserwatorzy ze zbocza M. Castellone obserwują Npla na szczytach ‚Widma’ (13.V.44.)” (z albumu kpt. Antoniego Rólskiego / ze zbiorów H. Banaszkiewicza)

 

Dziś mija 70. rocznica zdobycia przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego klasztoru na Monte Cassino, w ruinach którego plutonowy Emil Czech odegrał Hejnał Mariacki. Akt ten w symboliczny sposób ogłosił światu zwycięstwo Polaków w tej jednej z najsłynniejszych bitew II wojny światowej. Z tej okazji pragniemy przypomnieć sylwetki dwóch mieszkańców Gębic, którzy w szeregach 5 Kresowej Dywizji Piechoty wzięli udział w walkach o Monte Cassino.

Pierwszym z nich jest urodzony w Gębicach płk dypl. Antoni Rólski (1916 – 2010), który uczestniczył we wspomnianej bitwie w stopniu kapitana, pełniąc funkcję zastępcy szefa sztabu do spraw informacyjnych 5 KDP. Jego postać przypomina opracowanie autorstwa Hieronima Banaszkiewicza.

Antoni_Rólski_1944

 Kpt. Antoni Rólski (po prawej) w czasie kampanii włoskiej w 1944 r.
(ze zbiorów Hieronima Banaszkiewicza)

 

Jednocześnie charakter walk o Monte Cassino przybliżają fotografie z albumu Antoniego Rólskiego, udostępnione z rodzinnych zbiorów Hieronima Banaszkiewicza.

Drugim gębickim uczestnikiem słynnej batalii, która otworzyła Aliantom drogę na Rzym, był Stefan Kluczykowski (1908 – 1999). W czasie walk o przełamanie Linii Gustawa we Włoszech służył on w 5 KDP w stopniu kaprala. Korzystając z okazji, jaką jest okrągła rocznica tryumfu polskiego oręża w walkach o Monte Cassino, zapraszamy do obejrzenia filmu, zarejestrowanego na początku lat 90. ubiegłego wieku przez Mariana Rólskiego. Materiał ten przybliża postać gębickiego weterana, który zwięźle opowiada o swojej wojennej epopei.

Ponadto zachęcamy do zapoznania się z wojennymi wspomnieniami Stefana Kluczykowskiego, które dostępne są w dziale Historia. Opracowanie to, udostępnione przez rodzinę weterana i opublikowane na niniejszym portalu przed sześcioma laty, dziś prezentujemy w nowym wydaniu.